“Μπόρα είναι και θα περάσει”
Ο όρος Προεμμηνορυσιακό Σύνδρομο (ΠΕΣ), εισήχθηκε για πρώτη φορά από τους Βρετανούς γιατρούς, δρα Katharina Dalton και Raymond Green στο άρθρο τους “Premenstrual Syndrome”, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Βritish Medical Journal” το 1953. Τα συμπτώματα του όμως ήταν γνωστά και ….αμφιλεγόμενα αιώνες πριν. Η γυναικολόγος δρ Dalton διηύθυνε μια από τις πρώτες κλινικές που εξειδικεύτηκαν στην θεραπεία των συμπτωμάτων του ΠΕΣ στο University College Hospital του Λονδίνου και ηγήθηκε των πρώτων μελετών για το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, καταρρίπτοντας την άποψη που επικρατούσε μέχρι τότε, ότι δηλαδή, η κατάσταση αυτή ήταν απλά, αποκύημα της γυναικείας φαντασίας. Μέσα στη δεκαετία του ΄80, η δρ Dalton κλήθηκε ως γιατρός πραγματογνώμων και μάρτυρας 
υπεράσπισης σε περίπου 50 δίκες γυναικών που επικαλέστηκαν σοβαρό ΠΕΣ για να δικαιολογήσουν εγκληματικές ενέργειες, όπως μέθη, επίθεση και πρόκληση σωματικής βλάβης ακόμα και δολοφονία. Υποστηρίζοντας ότι οι κατηγορούμενες διέπραξαν τα αδικήματα ενώ “υπόφεραν” από σοβαρής μορφής ΠΕΣ και με τα επιχειρήματα που ανέπτυξε, συνέβαλε σημαντικά στη μείωση της ποινής τους ή και αθώωση τους.
Το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, υπολογίζεται ότι επηρεάζει 40 – 80% των γυναικών και μπορεί να εκδηλωθεί ανά πάσα στιγμή στη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας. Μετά την πρώτη φορά, συνήθως, συνεχίζει να εμφανίζεται μέχρι την εμμηνόπαυση, αλλά με διακυμάνσεις στην ένταση των συμπτωμάτων, από κύκλο σε κύκλο. Παρατηρείται κορύφωση της συχνότητας μεταξύ των ηλικιών 20 και 40.
Αιτίες:
Οι κυριότερες αιτίες φαίνεται ότι είναι οι διακυμάνσεις των ορμονών προγεστερόνης και οιστρογόνων και συγκεκριμένα η αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων, κατά την ωοθυλακορρηξία με παράλληλη μείωση των επιπέδων της προγεστερόνης. Αυτή η διαταραχή φαίνεται ότι επηρεάζει τη λειτουργία του ήπατος, μειώνει τα επίπεδα της σεροτονίνης και των ενδορφινών, παρεμποδίζει τη δράση της βιταμίνης Β6 και διαταράσσει την ισορροπία και άλλων ορμονών. Τα πολύ υψηλά επίπεδα προλακτίνης συντείνουν, επίσης, στην εμφάνιση των συμπτωμάτων του ΠΕΣ.
- Παρόμοια συμπτώματα μπορεί να προκαλούνται και από άλλες αιτίες, όπως η περιεμμηνόπαυση, η αναιμία, η ενδομητρίωση, κακή λειτουργία των επινεφριδίων, ο υποθυρεοειδισμός και πιο σπάνια ο υπερθυρεοειδισμός.
Συμπτώματα:
Εμφανίζονται 7 – 14 μέρες πριν την έμμηνο ρύση, αρχίζουν δηλαδή αμέσως μετά την ωοθυλακιορρηξία και σταματούν με την έναρξη, ή μέχρι και τη δεύτερη μέρα της περιόδου.
Ψυχοσυναισθηματικά:
- Εκνευρισμός, αγωνία, ευερεθιστότητα και ευσυγκινησία.
- Κακή διάθεση, θλίψη και αλλαγή προσωπικότητας.
- Καχυποψία, καταθληπτική διάθεση κ.α.
Σωματικά:
- Πόνος και πρήξιμο στην κοιλιά και το στήθος
- Διάρροια /δυσκοιλιότητα
- Πόνος στην πλάτη
- Πονοκέφαλος/ ημικρανία
- Οίδημα στα δάκτυλα των χεριών και στους αστραγάλους
Γενικά:
- Αλλαγές στην όρεξη (συνήθως βουλιμία για ζάχαρη)
- Κόπωση, καταβολή δυνάμεων
- Αλλαγές στη λίμπιντο
- Εφίδρωση
- Κατακράτηση υγρών και αύξηση βάρους
- Ακμή
- Υπνηλία, μείωση της συγκέντρωσης
- Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται σωρευτικά σε μια γυναίκα.
Προεμμηνορυσιακή δυσφορική διαταραχή
Πρόκειται για μια μορφή προεμμηνορυσιακού συνδρόμου με πιο σοβαρά συμπτώματα: κρίσεις πανικού, άγχους ή τρόμου, επιθετικότητα και σε βαρύτερες περιπτώσεις μέχρι και τάσεις αυτοκτονίας. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται στο 3%, περίπου, των γυναικών με ΠΕΣ και φαίνεται ότι οι γυναίκες που υποφέρουν από αυτή την διαταραχή, ενδέχεται να εμφανίσουν κατάθλιψη κατά τη λοχεία ή την εμμηνόπαυση.
Τρόποι αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του ΠΕΣ:
- Αυξήστε την κατανάλωση φυτικών τροφών: λαχανικά, φρούτα, ανάλατους ξηρούς καρπούς, προϊόντα σόγιας, ολικής άλεσης και σπόρους.
- Μικρές μέχρι μέτριες ποσότητες κρέατος και γαλακτοκομικών.
- Ελαττώστε τα λίπη και τη ζάχαρη.
- Αποφύγετε τρόφιμα που έχουν ψεκαστεί με φυτοφάρμακα. Επειδή, μάλλον, αυτό είναι αδύνατο, πλένετε πολύ καλά τα φρούτα και λαχανικά και αφήστε τα για 15 λεπτά μέσα σε διάλυμα 1% μαγειρικής σόδας/ νερό. Έρευνα της Αmerican Chemical Society έδειξε ότι η μαγειρική σόδα μπορεί να απομακρύνει τα βλαβερά χημικά υπολείμματα.
Πάρτε τα απαραίτητα διατροφικά συμπληρώματα. Η αύξηση των οιστρογόνων αυξάνει τις ανάγκες του οργανισμού σε Βιταμίνες Β και μαγνήσιο, τα οποία προστατεύουν το ήπαρ και υποστηρίζουν τη λειτουργία του. Επίσης, σημαντικά για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΠΕΣ, είναι το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος, η βιτ. Ε και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα.- Η λυγαριά, (Vitex-Agnus Castus), είναι το ιδανικό βότανο για το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, όπως και για άλλα γυναικολογικά προβλήματα. Δεν περιέχει ορμόνες, αλλά πολλά φλαβονοειδή, αλκαλοειδή και ιριδοειδείς γλυκοσίδες, λειτουργεί ως φυσικός ρυθμιστής ορμονών, εξισορροπώντας την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης και βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων της προλακτίνης.
- Η καφεΐνη πρέπει να αποφεύγεται ιδιαίτερα από τις γυναίκες που υποφέρουν από ψυχοσυναισθηματικά συμπτώματα και φούσκωμα στο στήθος.
- Ελαττώστε το αλάτι στο ελάχιστο, προπάντων αν υποφέρετε από κατακράτηση υγρών. Αποφεύγετε να προσθέτετε έξτρα αλάτι στο πιάτο σας και αντί για αλάτι, στη σαλάτα, βάλτε μπόλικο λεμόνι ή ξύδι.
- Είναι καλά να γνωρίζετε πότε, περίπου αρχίζουν τα συμπτώματα του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου τηρώντας ημερολόγιο με τις κρίσιμες μέρες του κύκλου σας. ΄Ετσι θα προετοιμάζεστε ψυχολογικά αλλά και σωματικά για να το αντιμετωπίσετε.
- Σωματική άσκηση: Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που γυμνάζονται σε τακτική βάση, έχουν πολύ λιγότερο άγχος ή κατάθλιψη τις μέρες του ΠΕΣ. Ενδεχομένως, η σωματική άσκηση να καταπολεμά τα ανεπιθύμητα συμπτώματα, ανεβάζοντας τα επίπεδα των ενδορφινών και χαμηλώνοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης.
Θετική σκέψη…
Αντιμετωπίστε τις δύσκολες μέρες του προεμμηνορυσιακού σας συνδρόμου με θετική σκέψη. Όταν γνωρίζετε τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα σας και συνειδητοποιήσετε ότι εκατομμύρια γυναίκες συμπάσχουν μαζί σας, όταν πάρετε δηλαδή την κατάσταση σας στα χέρια σας και κατακτήσετε εσείς τον έλεγχο του εαυτού σας, θα διαπιστώσετε σιγά – σιγά ότι η ζωή σας γίνεται πιο εύκολη. Εξάλλου, δόξα τω Θεό, δεν έχετε τίποτε παθολογικό, ούτε υποφέρετε από κάποια ψυχονευρωτική διαταραχή. Ουσιαστικά, οι …. αλλαγές δεν αφορούν την υγεία, τη ζωή σας η τους ανθρώπους γύρω σας, παρά μόνο τις ορμόνες σας, φυσιολογικά και για λίγο. Να επαναλαμβάνετε συχνά ότι τίποτε δεν τρέχει… “μπόρα είναι και θα περάσει!”