Καλωσόρισες Εμμηνόπαυση

Η εμμηνόπαυση είναι το φυσιολογικό φαινόμενο που σημαίνει το τέλος της έμμηνου ρύσης και της γόνιμης περιόδου στη ζωή κάθε γυναίκας. Η μέση ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι τα 51 χρόνια, όμως μπορεί να συμβεί και νωρίτερα, ακόμα και από την ηλικία των 40 ή αργότερα, μέχρι και τα 55. Έξι μέχρι δώδεκα μήνες χωρίς έμμηνο ρύση θεωρείται το όριο μετά από το οποίο ξεκινά η εμμηνόπαυση. Η χρονική περίοδος πριν την εμμηνόπαυση ονομάζεται προεμμηνοπαυσιακή (κλιμακτηριακή), και η χρονική περίοδος μετά την εμμηνόπαυση, μετεμμηνοπαυσιακή. Στη διάρκεια της προεμμηνοπαυσιακής περιόδου, πολλές γυναίκες αρχίζουν να έχουν ανώμαλη έμμηνο ρύση, γεγονός που θεωρείται προάγγελος της εμμηνόπαυσης. Στο στάδιο αυτό, οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν όλο και πιο ακανόνιστα τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη και η περίοδος γίνεται όλο και πιο ανώμαλη, τόσο όσον αναφορά τη διάρκεια του κύκλου, όσο και την ποσότητα του αίματος. Σταδιακά χάνεται και η γονιμότητα, καθώς όλο και λιγότεροι κύκλοι καταλήγουν σε ωοθυλακορρηξία.

Συμπτώματα της εμμηνόπαυσης

Εξάψεις: Είναι το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα. Εκδηλώνεται με ξαφνικό κοκκίνισμα και αίσθημα ψηλής θερμοκρασίας στο πρόσωπο και το λαιμό, διάρκειας από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι πέντε λεπτά περίπου ή περισσότερο. Οι εξάψεις μπορεί να αρχίσουν να εκδηλώνονται πολύ πριν την παύση των εμμήνων αλλά συνήθως είναι πιο έντονες τα δύο πρώτα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Σταδιακά, καθώς ο οργανισμός προσαρμόζεται στα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων οι εξάψεις λιγοστεύουν και σταματούν.
Πονοκέφαλοι/ημικρανίες: Συχνά συνοδεύουν την εμμηνόπαυση εξαιτίας των αυξημένων ορμονικών διακυμάνσεων που προκαλούν στα αιμοφόρα αγγεία συνεχή συστολή και διαστολή. ΄Ομως ο τύπος της κεφαλαλγίας και της σοβαρότητας της ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα. Συνήθως υποχωρούν λίγο μετά την εμμηνόπαυση.
Ατροφική κολπίτιδα: Λέπτυνση και ξήρανση των κολπικών τοιχωμάτων εξαιτίας της μείωσης των οιστρογόνων. Ως αποτέλεσμα οι γυναίκες (50%), κατά και μετά την εμμηνόπαυση, αλλά και κατά την προεμμηνοπαυσιακή περίοδο, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν χρόνιες κολπικές μολύνσεις, κολπική ξηρότητα, δυσουρία, ερεθισμό, πόνο, φαγούρα, ακράτεια και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού και οδυνηρή σεξουαλική επαφή. Οι γυναίκες με ατροφική κολπίτιδα πρέπει να αποφεύγουν προϊόντα που επιδεινώνουν την ξηρότητα, όπως ακατάλληλα σαπούνια και ορισμένα φάρμακα, κυρίως αντιισταμινικά και διουρητικά, το αλκοόλ και την καφεΐνη. Να προτιμώνται εσώρουχα από φυσικές ίνες, κυρίως βαμβακερά, που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει, μειώνοντας την πιθανότητα κολπικής μόλυνσης. Επιπλέον είναι απαραίτητο να ενυδατώνεται ο οργανισμός, πίνοντας 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα. Η τακτική σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει γιατί βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος προς τους κολπικούς ιστούς, διατηρώντας τους υγιείς.
Ουρολοιμώξεις: Περίπου 15% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, υποφέρουν από συχνές ουρολοιμώξεις, επειδή τα τοιχώματα της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης γίνονται πιο ευαίσθητα σε ερεθισμούς και μολύνσεις. Το σημαντικότερο είναι να ενισχυθεί η αντίσταση του οργανισμού σε αυτές τις μολύνσεις. Ιδιαίτερα να αυξηθεί η ποσότητα και η ροή των ούρων, πίνοντας πολλά υγρά κάθε μέρα και να μην αναβάλλεται η ούρηση. Η υπερβολική χρήση αντισηπτικών και αρωματικών προϊόντων υγιεινής μεταβάλλουν την οξύτητα του κόλπου και την ισορροπία της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας και αποτελούν πιθανόν προδιαθεσιακό παράγοντα λοίμωξης.

Το cranberry (βακκίνιο), σε μορφή χυμού, αποξηραμένων φρούτων ή σκευασμάτων και το ξινόγαλο, το αιγοπρόβειο γιαούρτι που περιέχει γαλακτοβάκιλο, έχει αποδειχθεί ότι προφυλάσσουν από ουρολοιμώξεις και κολπίτιδες (μυκητιάσεις).

Ψυχοσωματικά συμπτώματα: Ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, κεφαλαλγίες, διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και ύπνου και μείωση της libido. Αυτά είναι συνηθισμένα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Όμως, μερικά, όπως οι διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης, δεν προκαλούνται από την ίδια την εμμηνόπαυση, αλλά είναι αποτέλεσμα της μείωσης του οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στον εγκέφαλο, λόγω ηλικίας και του ενδεχομένου αθηροσκλήρωσης. Παρά το μικρό του μέγεθος, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί περίπου 20% του οξυγόνου που χρειάζεται ολόκληρος ο οργανισμός. Η σωματική άσκηση, η υγιής διατροφή, η απώλεια περιττού βάρους και διακοπή του καπνίσματος, είναι ζωτικής σημασίας για την καλή οξυγόνωση και θρέψη του εγκεφάλου μας.

Για να περάσουμε καλύτερα….

Η εμμηνόπαυση δεν είναι ασθένεια, είναι ένα φυσιολογικό στάδιο στη ζωή μας, που πρέπει να καλωσορίζουμε με θετικότητα και χαρά γιατί στην πραγματικότητα φέρνει περισσότερα καλά παρά κακά. Όμως δυστυχώς επικρατεί προκατάληψη και έχουμε την τάση να περιμένουμε την εμμηνόπαυση με φόβο και μια καλλιεργημένη αντίληψη ότι θα επισωρεύσει στη ζωή μας τόνους δεινά! Αυτό είναι εξωπραγματικό.

Όμως ακόμα και για κάποια προβλήματα που ενδεχομένως να αντιμετωπίσουμε υπάρχουν φυσικές λύσεις. Μερικές από αυτές:

phytoserms:

Τα φυτοοιστρογόνα είναι φυτικά έκδοχα που έχουν την ιδιότητα να μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων μέσω της πρόσδεσης τους σε οιστρογονικούς υποδοχείς στο σώμα. Δρουν παρόμοια με τα οιστρογόνα σε χαμηλές δόσεις, αλλά μπορεί να δράσουν σαν ανταγωνιστές τους όταν προσλαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες. Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτοοιστρογόνα μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, χάρη στη ρυθμιστική και εξισορροπιστική τους δράση. Μετριάζουν σημαντικά τις εξάψεις και βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Η χρήση χημικών οιστρογόνων, όπως είναι γνωστό, μπορεί να εμπερικλείει σημαντικούς κινδύνους όπως καρκίνο, εγκεφαλικά, καρδιαγγειακά κ.τ.λ. Αντίθετα, επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα phytoserms προστατεύουν από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο του μαστού, χάρη στις επιπρόσθετες ιδιότητες με τις οποίες είναι προικισμένα, φτάνει να καταναλώνονται στις σωστές ποσότητες.

Πρώτα σε περιεκτικότητα φυτοοιστρογόνων είναι τα φασόλια σόγιας και τα προϊόντα τους, π.χ. τόφου, ακολουθούν τα όσπρια (ρεβίθια, φασόλια, φακές) το λινέλαιο (flaxseed oil), οι ξηροί καρποί, ο λιναρόσπορος, τα δημητριακά, τα φρούτα (μήλα, ροδάκινα, δαμάσκηνα, φράουλες, βατόμουρα, ρόδια, σταφύλια) και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως ο μαϊντανός και το σέλερυ.

Αποξηραμένα δαμάσκηνα: Είναι πλούσια σε βόριο, ένα μέταλλο που βρίσκεται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά και στα καρύδια, το οποίο βοηθά στην προστασία των οστών παρατείνοντας τη ζωή της βιταμίνης D και των οιστρογόνων. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Health News το 2014, τα δαμάσκηνα και άλλα φρούτα, μειώνουν τις εξάψεις.
Ξηροί καρποί και σπόροι: Τα καρύδια, ο κολοκυθόσπορος, τα αμύγδαλα, ο ηλιόσπορος κ.τ.λ. είναι πλούσια σε ψευδάργυρο, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο και μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και επίσης να βελτιώσουν την οστική πυκνότητα. Ο ψευδάργυρος βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου και το μαγνήσιο είναι ευεργετικό στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Λιναρόσπορος: Πλούσια πηγή ωμέγα 3 και ωμέγα 6 λιπαρών οξέων και φυτικών λιγνανών. Τα ωμέγα 3 και 6 συμβάλλουν σημαντικά στην ανακούφιση των φλεγμονών, της κατακράτησης υγρών, των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και της ευερεθιστότητας. Οι λιγνάνες βοηθούν στο μεταβολισμό και στη χρήση των οιστρογόνων, μειώνοντας έτσι τις εξάψεις, την εφίδρωση και την κολπική ξηρότητα.
Βότανα: Πολλά βότανα είναι γνωστά και χρησιμοποιούνται από τους αρχαιότερους πολιτισμούς μέχρι σήμερα, για τις ευεργετικές, θεραπευτικές τους ιδιότητες, τόσο αναφορικά με την αναπαραγωγική ικανότητα, όσο και με την ορμονική αποκατάσταση και ισορροπία, σε όλα τα στάδια της ζωής της γυναίκας.

Τρία βότανα που θεωρούνται κορυφαία στον μακρύ κατάλογο αυτής της κατηγορίας, σύμφωνα με αρκετές μελέτες που έγιναν μέχρι πρόσφατα, είναι: Η Μεσογειακή Λυγαριά (Vitex agnus-castus), η Ινδιάνικη Σιμισιφούγκα (Black cohosh – cimicifuga racemosa), η Ασιατική Αγγελική (Dong Quai, Angelica sinesis).

Στην Ελλάδα, όπου φυτρώνει άφθονη, η λυγαριά ονομάζεται “γυναικείο βοτάνι”. Οι ιδιότητες της, ευεργετικές για τη ρύθμιση των γυναικείων ορμονών είναι γνωστές από την αρχαιότητα σε όλους τους μεσογειακούς λαούς. Την αναφέρουν ο Ιπποκράτης, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος.Μπορούμε να τη βρούμε σε τσάι, βάμμα και κάψουλες (συμπλήρωμα).

Ginko biloba: H δράση του είναι ευεργετική για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση, γιατί βοηθά το κυκλοφορικό σύστημα. Ειδικά όταν έχουν κρύα άκρα και ελάττωση της μνήμης.
Τακτική φυσική άσκηση: Η σωματική άσκηση, τουλάχιστον τριάντα λεπτά, τρεις φορές τη βδομάδα, έχει αποδειχτεί πολύ ωφέλιμη για την υγεία των οστών, το καρδιαγγειακό σύστημα, τη ψυχολογική διάθεση, στην αντιμετώπιση του στρες αλλά και στην ελάττωση της συχνότητας και διάρκειας των εξάψεων.

Κοινωνικές προεκτάσεις

Η εμμηνόπαυση αποτελεί αναμφίβολα μια φυσιολογική, βιολογική διαδικασία, όμως πέρα από αυτό έχει τις κοινωνικές και πολιτισμικές της παραμέτρους. Το κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο ζει μια γυναίκα συμβάλλει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στον τρόπο που θα δεχτεί και θα διαχειριστεί η ίδια την εμμηνόπαυση.

Οι μοντέρνες κοινωνίες υπερεκτιμούν και υπερ-προβάλλουν την αιώνια εξωτερική νεότητα και θηλυκότητα, με αποτέλεσμα να υποτιμώνται οι μεγαλύτερες γυναίκες. Αυτές οι αντίληψη έχουν ριζωθεί στο μυαλό μας, αφού εκδηλώνονται παντού, από τα παιδικά παραμύθια, μέχρι τα διάφορα έντυπα, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Αντίθετα, σε άλλους πολιτισμούς όπως στην Ινδία και τους Ινδιάνους Μάγια του Μεξικού, οι γυναίκες καλωσορίζουν ως ευλογία την ωρίμανση τους και την εμμηνόπαυση γιατί αρχίζουν να εμπνέουν περισσότερο σεβασμό και εκτίμηση στους νεότερους για την σοφία και την εμπειρία τις οποίες έχουν κερδίσει στην πορεία της ζωής τους . Μελέτες που έγιναν σε γυναίκες διάφορων παραδοσιακών πολιτισμών έχουν δείξει ότι οι περισσότερες περνούν την εμμηνόπαυση χωρίς εξάψεις, ατροφική κολπίτιδα και άλλα συμπτώματα συνηθισμένα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Ακόμα και η οστεοπόρωση είναι πολύ σπάνια, παρά το γεγονός ότι σε πολλές παραδοσιακές κοινωνίες οι γυναίκες ζουν περίπου τριάντα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.

Μια από τις πιο λεπτομερείς μελέτες έγινε το 1993 σε Ινδιάνες Μάγια του Μεξικού. Καταγράφηκαν δημογραφικές πληροφορίες και ιατρικό ιστορικό και έγιναν ιατρικές εξετάσεις και μέτρηση του επιπέδου των ορμονών και της οστικής πυκνότητας σε 52 γυναίκες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι καμιά γυναίκα δεν βίωσε εξάψεις ή οποιαδήποτε άλλα από τα γνωστά σ΄εμάς εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα και καμιά δε διαγνώστηκε με οστεοπόρωση. Παρόλα αυτά τα ορμονικά τους επίπεδα ήταν ακριβώς τα ίδια με αυτά των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών στις ΗΠΑ.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι Ινδιάνες Μάγια περνούν αυτό το φυσιολογικό μεταβατικό στάδιο της ζωής τους χωρίς άγχος, αγωνία και στενοχώρια, χάρη στις πολιτισμικές αντιλήψεις και την αναβάθμιση της κοινωνικής τους θέσης ως άτομα άξια σεβασμού και εκτίμησης. ΄Οσο για το φαινόμενο της μηδενικής οστεοπόρωσης συνδέθηκε με τον τρόπο ζωής αυτών των γυναικών οι οποίες ασκούνται καθημερινά, εργαζόμενες στα χωράφια και κάνοντας ένα σωρό άλλες χειρονακτικές εργασίες. Επίσης στις παραδοσιακές κοινωνίες η διατροφή περιλαμβάνει περισσότερα λαχανικά, όσπρια και φρούτα άρα είναι και πιο πλούσια σε φυτοοιστρογόνα.

Να λοιπόν που οι Ινδιάνες Μάγια φαίνεται ότι έχουν αποφύγει ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα που βασανίζουν τις γυναίκες των ανεπτυγμένων χωρών, μόνο χάρη στις αντιλήψεις και τις αξίες των ίδιων και της κοινωνίας τους, αλλά και στον τρόπο ζωής τους. Αν και οι άλλες κοινωνίες υιοθετούσαν παρόμοιες αντιλήψεις και στάσεις απέναντι στις ωριμότερες γυναίκες, ίσως τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης να έπαυαν, σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον, να υπάρχουν.

Επιμέλεια Άντρη Πάρπα

Πηγές:

Encyclopaedia of Natural Medicine